Switserland: ‘n Lus vir die oog en die lens

Toe die onafhanklike gemeenskappe in die omgewing van die Luzern-meer, te wete Schwyz, Uri en Unterwalden in 1291 ‘n pakt van gedeelde belange en beskerming gesluit het, kon hulle nie bewus wees nie dat hulle die grondslag gelê het vir een van die vooruitstrewendste nasie-state wat die wêreld ooit sou voortbring.

Vandag word die oorspronklike pakt steeds beskou as die grondslag en die begin van die Switserse Konfederasie*, wat later algemeen bekend sou word as Switserland (afgeleide naam van een van die oorspronklike lede, Schwyz). Hierdie drie gemeenskappe word beskou as die oorspronklike drie kantons (selfregerende gemeenskappe) van Switserland.

Met die tyd saam het ander gemeenskappe deel geword van die Konfederasie en in 1499 het die Switserse leër die gesamentlike magte van Habsburg (koningshuis van Oostenryk) en Swabië (deel van hedendaagse Duitsland) beslissend verslaan. So het die Konfederasie de facto onafhanklikheid verkry van die Heilige Romeinse Ryk (die diverse Frans-Duitse ryk, waarvan Karel die Grote oorspronklike grondlegger was).

Dit was egter eers in 1648, na die Vrede van Westfalia, wat Switserland se onafhanklikheid amptelik erken is. Switserland se huidige geografiese beslag het finale vorm aangeneem na die val van Napoleon in 1815, toe die onafhanklike Franse gemeenskappe – te wete Genève, Neuchâtel en Valais – by die Konfederasie ingelyf is. Tot en met 1874 was die kantons, vir alle praktiese doeleindes, nog onafhanklike state en was sentrale beheer afwesig. Die grondwet van 1874 het egter vir die eerste keer ‘n federale beslag aan Switserland gegee, met oa ‘n sentrale gesag en gedeelde geldeenheid.

Vandag bestaan Switserland uit 26 kantons en is grondwetlik sekerlik die beste voorbeeld in die wêreld van hoe verdeelde gemeenskappe in een land saamgesnoer kan word met ‘n gemene nasionale doel. Dit het Switserland vermag deur aan die verskillende kantons die maksimum hoeveelheid selfbestuur te verskaf. Met hierdie grondwetlike beskikking is Switserland vandag ‘n navolgenswaardige voorbeeld van direkte demokrasie (“deur die mense, vir die mense”).

Dit is daarom ook nie verbasend nie dat Switserland gegroei het tot een van die rykste lande in die wêreld. Switserland het een van die hoogste lewenstandaarde en lewensverwagtings ter wêreld; ‘n deurwinterde ekonomie wat resessie na resessie weerstaan; ‘n stabiele geldeenheid in die Switserse Frank; van die strengste omgewingsvriendelike wette in die wêreld; ‘n reputasie vir uitnemende vakmanskap en die kwaliteit van hul produkte; een van die beste openbare vervoerstelsels ter wêreld, en die beste gesondheidsorg wat jy kan kry. Switserland is ook by verre een van die veiligste lande in die wêreld (met openbare vuurwapenbesit wat byna so algemeen is soos selfoonbesit, is dit ‘n feit wat enige anti-vuurwapen aktivis liefs verswyg).

Nie sleg vir ‘n land van sowat helfte van Mpumalanga provinsie (in Suid-Afrika) se grote nie, met geen toegang tot die see nie, geen grondstowwe en ‘n etnies-diverse samelewing met vier amptelike tale. Voeg hierby die feite dat Switserland nooit koloniale besittings gehad het nie, nie deel is van die Europese Unie nie en eers in 2002 deel geword het van die Verenigde Nasies, en ‘n mens staan verwonderd oor die sukses van hierdie klein paradys. Miskien het dit juis baie te doen met die feit dat Switserland die afgelope sowat 500 jaar ‘n streng beleid van neutraliteit handhaaf en dus nie na die 16de eeu ooit onderworpe was aan oorlogsverwoesting nie. Daar is seker baie redes vir Switserland se ongekende sukses as nasie-staat, maar persoonlik glo ek dis die mentaliteit van die mense. Hoe mens se kop werk, bepaal grotendeels mens se toekoms.

Afgesien van die land se grondwetlike sukses, is die land boonop ook een van die mooiste lande ter wêreld. Publiseerbare byvoeglike naamwoorde ontwyk my, maar ek sal maar volstaan deur te noem dat Switserland soos een, groot poskaart in die Alpe genestel is. Dit is sekerlik een van die mees fotogeniese lande wat ek al besoek het. Maak nie saak watter kamera jy het of hoe skeel jou oog is nie – jy gaan sukkel om lelike foto’s in Switserland te neem.

Van die outentieke stede soos Luzern, Zürich en Lausanne, tot die Alpe wat jou totaal nietig laat voel en sg “berge” in ander lande soos molshope laat lyk; na die pragtige suiwerblou mere, die wingerdterrasse van Lavaux tot die klein ouwêreldse dorpies van Maienfeld, St Saphorin en andere; na die indrukwekkende eeue oue kastele en pragtige kerke, groen velde en kronkelende riviere. Switserland is werklik ‘n ware lus vir die oog en die lens.

Maar dis ook nie waar dit stop nie. Die land is pynlik netjies, skoon en georden en die verbruikersvriendelike openbare vervoerstelsel is in ‘n klas van sy eie (en beter as wat ek al in die Ooste ervaar het). Die mense is geweldig beleefd, gaaf en vriendelik. Die plaaslike biere is eg en baie lekker, wyl die wyne ook nie te versmaai is nie.

Die verskeidenheid van smullekker kase, brode en koue vleise is sonder einde. Die koffie is in alle eerlikheid van die lekkerste koffie wat ek al in my lewe geproe het (en ek is ‘n groot koffiedrinker!). Kortom, Switserland is ‘n land wat beïndruk van die eerste oomblik wat jy jou voete daar sit, tot die laaste oomblik wanneer Zürich se nagliggies in die niet verdwyn deur die vliegtuig se patryspoortvenster.

Daar is in der waarheid slegs een enkele negatiewe aspek wat ek van Switserland kan noem en dis dat (as jy nie in Switserse Frank verdien nie) dit ‘n baie duur (met ‘n hoofletter F!) land is om te besoek. Maar is dit dan die moeite werd? Ja en nogmaals ja! Wanneer jy al lankal vergeet het van hoe jy jou bankbalans verniel het, sal jy steeds die beelde en herinneringe koester van hierdie sprokiesland.

* Switserland se amptelike naam is in Latyns, Confoederatio Helvetica